Rezeda żółta
właściwości i wykorzystywanie
Rezeda mała (Reseda phyteuma L.) gatunek rodzimy występuje jedynie w Niecce Nidziańskiej – zagrożona
Rezeda wonna (Reseda odorata L.) – gatunek uprawiany ze względu na silny aromat.
Rezeda żółta (Reseda lutea L.) we florze Polski: na południu archeofit, na północy kenofit. Obecnie występuje pospolicie na terenie całego kraju, stale zwiększając swoją liczebność.
Rezeda żółtawa (Reseda luteola L.) – antropofit zadomowiony występuje głównie na południu Polski, w większym rozproszeniu na północy.
Rezeda biała (Reseda alba L.) – efemerofit
Rezeda bezwonna (Reseda inodora Rchb.) – efemerofit [1]
Zarówno rezeda żółta jak i żółtawa mają podobne właściwości, ponieważ dziko rezeda żółtawa jest jeszcze rzadka więc omówienie będzie dotyczyć przede wszystkim rezedy żółtej.
Podobne, lecz nieco słabsze
właściwości przypisuje się rezedzie wonnej. [2]
Skład chemiczny :
Roślina nie jest poznana dobrze pod
względem chemicznym wiadomo m.in., że w zielu i liściach znajdują
się izotiocyjaniany, i związki azotowe luteolinę, witamina C,
kwasy fenolowe (kwas 4-hydroksybenzoesowy, kwas wanilinowy, kwas
p-kumarowy) flawanoidy. Kwiaty zawierają witaminę C, kemferol
(który znajduje się również w Equisetum silvaticum - skrzypie), glikozyd
izoramnetyny.
W nasionach garbniki, alkaloidy, luteolina, 34,2%
tłuszczów, sercowe glikozydy (glukobarberyna, glukokaparyna) [6]. W
korzeniach izotiocyjaniany, fenol (бензитееневол)
[5]
Warto również zapoznać się:
Flawonoidy w profilaktycei terapii (artykuł)
Działanie chemioterapeutyczne iprzeciwnowotworowe luteoliny (artykuł)
Przeciwutleniające i farmakologiczne właściwości kwasówfenolowych (artykuł)
Lecznictwo:
Działanie
uspokajające, nasercowe, żółciopędne, moczopędne, kwasy
fenolowe podobnie jak diosmina – zwiększa
poprawia przepływ w naczyniach krwionośnych, zmniejsza stan zapalny
żył i ogólnie poprawia ich stan.
W medycynie ludowej Środkowej
Azji nalewka z korzeni rezedy wykorzystywana jako środek
przeciwpasożytniczy (można również w formie wywaru). Wodny ekstrakt z
ziela rezedy jako środek napotny i moczopędny. Nalewka z korzeni z
dodatkiem miodu w chorobach serca.
Kulinaria: świeże części rośliny mają przyjemny zapach i pikantny smak przypominający gorczycę.
Gospodarstwo
domowe:
Z nasion można uzyskać żółty barwnik. Olej
z nasion wykorzystywany w przemyśle do produkcji farb i lakierów,
perfumerii – dodawano je do aromatyzacji mydeł, pastę do zębów,
wód toaletowych. Olej wykorzystywano również w lecznictwie głównie
do nadania przyjemnego aromatu kroplom i innym miksturom.
Cenna
roślina miododajna, Miód z rezedy nie ustępuje ani w smaku ani w
aromacie miodu lipowemu.
Lubią ją zjadać owce i inne zwierzęta kopytne.
Gdzie
ją można spotkać?
Kwitnie od czerwca do września, zasiedla
tereny suche, pola, miejsca ruderalne, przydroża, gleby z domieszką
piasku i gliny.
Zbiór:
Wykorzystywane są
wszystkie części rośliny: łodyga, liście, kwiaty i korzenie.
Roślinę pozyskuje się w okresie maj-wrzesień w okresie
kwitnienia. Korzenie wczesną wiosną lub po wydaniu przez roślinę
nasion. Korzenie należy oczyścić z ziemi i suszyć w cieniu.
Termin przydatności ziele – 2 lata, korzenie – 2-3 lata.
-------------------------------------------------
Literatura:
[1]
Wikipedia (opis rośliny)
[2] "Лекарственные
растения в народной медицине" В.П.
Махлаюк
[3] Н. Анненко «Ботанический
словарь» - 1878
[4] "Энциклопедия
лекарственных растений народной
медицины" - Владимир Лавренов
[5] Лавренова Г.
В., Лавренов В. К. - "Энциклопедия
лекарственных растений. Том 2."
[6] Medicinal Plants of
Central Asia: Uzbekistan and Kyrgyzstan
